Bez kategorii

Dziecięca apraksja mowy

3 lata temu, Ewa Grzelak

Dziecięca apraksja mowy jest zaburzeniem o podłożu motorycznym, które powoduje problemy z mówieniem. Dzieci mają problem z uczeniem się wypowiadania nowych słów. 

Specyficzne w tym zaburzeniu jest to, że dzieci maja problem z wypowiadaniem znanych już sylab, głosek w nowych konfiguracjach. 

 

Czym jest dziecięca apraksja mowy?

 

Jest to wrodzone zaburzenie planowania ruchów artykulatorów czyli np. ruchów języka, żuchwy, warg itp. co jest niezbędne do wypowiadania słów. Bardzo ważnym jest fakt, że problem z mówieniem nie wynika z nieprawidłowej pracy mięśni lub z obniżonego napięcia mięśniowego. Aby wypowiedzieć chociażby proste słowo ‚kot’ mózg musi zaplanować serię precyzyjnych ruchów warg, języka, żuchwy, podniebienia miękkiego itp. oraz przejść miedzy tymi ruchami. Dopiero potem ten „plan działania” jest wysyłany do wykonania do aparatu mowy.

Dziecko z dziecięcą apraksja mowy ma właśnie problem z tym „planem działania”, na poziomie mózgu występuje trudność z przywołaniem odpowiedniego wzorca ruchu i układania go w nowe konfiguracje.

 

Jaka jest przyczyna? Gdzie jej szukać?

 

Jest to zaburzenie wrodzone i najczęściej przyczyna nie jest znana. Obecnie trwają badania nad znalezieniem przyczyny. Jest to  najprawdopodobniej rodzaj niedojrzałości, niedokształcenia struktur mózgu. Dziecięca apraksja mowy może być jedynym deficytem dziecka, ale może  również występować w innych zaburzeniach np. w spektrum autyzmu, Zespole Downa, przy niepełnosprawności intelektualnej itp

 

Jak więc diagnozuje się dziecięcą apraksję mowy?

 

 

Diagnozę stawia logopeda, który posiada wiedzę na temat tego zaburzenia (sprawdź bazę naszych terapeutów). W czasie badania, logopeda musi zauważyć objawy charakterystyczne dla tego zaburzenia. Czasami proces diagnozowania może trwać dłużej niż jedno spotkanie.

 

Jakie objawy są charakterystyczne dla dziecięcej apraksji mowy?

 

Głównym objawem są problemy z wypowiadaniem głosek lub sylab oraz łączenia ich razem. Dziecko może mówić sylaby „do” oraz „mu”, ale nie wypowie „do domu”. Im dłuższa wypowiedź tym więcej problemów ma dziecko. Charakterystyczne dla tego zaburzenia są też pauzy między sylabami, słowami, oraz poszukiwanie właściwego ustawienia artykulatorów czyli np. ustawanie warg, języka, poszukiwanie właściwego miejsca do realizacji głoski. Bardzo charakterystyczny dla dziecięcej apraksji mowy jest problem z przywołaniem z pamięci wzorca ruchowego głoski. Dziecko może powtórzyć słowo, ale za chwilę może ono nie wiedzieć jak ma je wypowiedzieć. 

 

Jak wygląda terapia?

 

Terapia dzieci z dziecięcą apraksją mowy musi odpowiadać na główny deficyt tych dzieci czyli wspomagać wypowiadanie nowych słów ze znanych już głosek lub sylab, uczyć nowych głosek i co najważniejsze  - pracować nad samodzielnym przywoływaniem planu motorycznego słowa. To, że dziecko coś powtórzy to tylko połowa sukcesu - ważnym jest czy zapamiętuje te słowa, używa ich w domu, w przedszkolu, czy wie co ma zrobić z ustami, językiem aby to słowo wypowiedzieć. Do tego niezbędna jest praca wg. zasad motorycznego uczenia - wiele powtórzeń, odpowiednia informacja zwrotna i stosowanie podpowiedzi, które wspomagaja przywołanie ruchów artykulatorów z pamięci.

 

Jakie podpowiedzi są przydatne?

 

Kluczowym problemem w dziecięcej apraksji mowy jest samodzielne przywoływanie ruchów artykulatorów z pamięci  - dla takich dzieci powtarzanie będzie łatwiejsze niż przypomnienie sobie, jak coś wypowiedzieć. Dlatego należy stosować podpowiedzi, które pomogą  usprawnić ten proces. Może to być podpowiedź dotyczącą ilości sylab, łączenia sylab, głosek itp.

Na rynku logopedycznym mamy parę systemów podpowiedzi - są to gesty GORA, Progesty, gesty prof. Cieszyńskiej, Werbogesty Agaty Gładowicz Bojarskiej oraz moje autorskie obrazki i gesty Skojarzenia do Mówienia.

 

Od czego zależy dobór gestów/metody podpowiedzi?

 

Tak na prawdę zależy on od tego co jest zrozumiałe i pomocne dla danego konkretnego dziecka.  Często system podpowiedzi jest bardzo zindywidualizowany i składa się elementów pochodzących z wielu podjeść.

Najważniejsze jest aby całe otoczenie dziecka wiedziało jakie są to podpowiedzi i jakich używać.

 

Jakie są rokowania?

 

Dziecięca apraksja mowy jak wiele zaburzeń ma swoje spektrum, tzn. możemy mieć do czynienia z łagodną formą i szybkim tempem uczenia się, jak i  z większymi problemami w nabywaniu mowy

Dzieci z dziecięca apraksją mowy potrzebują  odpowiednio prowadzonej terapii logopedycznej wg. zasad motorycznego uczenia. Optymalne efekty można uzyskać przy zaangażowaniu rodziny i innych bliskich dziecku osób.